رفتن به محتوای اصلی
تاریخ بروز رسانی: 1401-12-02

آمار و اطلاعات مربوط به عشاير استان آذربايجان شرقی

- بر اساس نتايج سرشماري سال 1387 عشاير كوچنده استان آذربايجان شرقي در فصل ييلاق داراي 13295 خانوار عشايري با 70577 نفر جمعيت بوده است . هم چنين در فصل قشلاق اين استان داراي 8097 خانوار عشايري با 43857 نفر جمعيت بوده است .
 

جدول - تعداد خانوار عشاير استان براساس سرشماری عشايركوچنده سال 1387
عشایر دوره قشلاقی عشایر دوره ییلاقی
تعداد خانوار تعداد جمعیت تعداد خانوار تعداد جمعیت
8097 43857 13295 70577

2- جمعيت دامي عشاير استان 1/6 ميليون واحد دامي مي باشد كه حدود 22 درصد كل جمعيت دامي استان را تشكيل مي دهد .

جدول - تعداد دام عشاير استان در سال هاي 1377 و 1387 برحسب راس و واحد دامي

سرشماري سال

گوسفند و بره

بزو بزغاله

گاو و گوساله

گاوميش و بچه گاوميش

شتر (نفر)

تك سميان

جمع به راس

جمع برحسب واحد دامي

سال

1377

دوره ييلاقي

1363740

190753

28850

2397

1544

8042

1595236

1674424

دوره قشلاقي

767116

109135

22749

1482

648

4950

906080

970485

سال

 1387

دوره ييلاقي

1253731

172897

35100

1524

1004

5004

1469260

1556746

دوره قشلاقي

700370

95098

26538

927

540

3288

826761

952580

 
جدول - تعداد و تركيب دام عشاير استان ( واحد دامي )

گوسفند و بره

بزو بزغاله

گاو وگوساله

گاو ميش وگاو

شتر

 ( نفر)

تك سميان

جمع كل

1253731

129673

140400

9906

5522

17514

1556746

درصد دام عشاير نسبت به دام استان 22 درصد

سرانه دام عشاير استان : 117 واحد دامي

 
 

اهم توليدات دامي عشاير استان :

جدول - اهم توليدات سالانه عشاير استان

گوشت قرمز

11962 تن

شير

23266 تن

پشم

1636 تن

ورني

12500 مترمربع

قالي

9000 مترمربع

 

ماخذ : اداره كل امورعشاير استان

طبق برآورد در مناطق عشايري استان بيش از 70 درصد خانوارهاي عشايري دررابطه با انواع صنايع دستي فعاليت دارند طبق سرشماري 1387 تعداد خانوار شاغل در كار قاليبافي 1146 خانوار كه به طور سالانه 9389 مترمربع قالي توليد مي نمايند . براساس همين سرشماري 3077 خانوار در توليد ورني و 219 خانوار نيز در بافت گليم و جاجيم مشغول به فعاليت مي باشند . باتوجه به اينكه صنايع دستي به عنوان شغل دوم عشاير بعد از دامداري محسوب مي شود .درآمد حاصل از اين فعاليت به عنوان كمك هزينه درمعيشت خانوار عشايري محسوب ميگردد به طور متوسط سالانه 2 عدد قالي 4 ×3 در خانوار عشايري بافته مي شود وهمچنين در طول سال نيز به طور متوسط 6 عدد ورني توليد ميگردد. طبق برآورد ريالي به ازاي توليد هر عدد قالي حدود 350 الي 400 هزار تومان و به ازاي توليد هر ورني 70-50 هزار تومان برحسب نوع بافت و مصالح مورد استفاده درآمد براي خانوار عشايري ايجاد مي شود .

 

3- براساس نتايج آخرين بررسي هاي انجام يافته ميزان كل مراتع عشاير حدود 900 هزار هكتار مي باشد كه به ميزان 380 هزار هكتار آن مراتع ييلاقي و 520 هزار هكتار آن جز مراتع قشلاقي مي باشد . ميزان توليد مراتع 294534 تن علوفه خشك معادل 161993 تن T.D.N مي باشد كه جوابگوي 600 هزار واحد دامي در طول سال مي باشد . بقيه علوفه مورد نياز از منابع ديگر تامين مي گردد .

طبق سرشماري عشاير كوچنده سال 1387 ميزان اراضي كشاورزي عشاير استان 22408 هكتار بوده است كه از اين مقدار 7528 هكتار زير كشت محصولات سالانه آبي و 1488 هكتار زير كشت محصولات ديم بوده است . اراضي باغي به ميزان 2117 هكتار مي باشد .

 

جدول - بهره برداري از اراضي زراعي و باغي ( هكتار )

 

دوره استقرار

اراضي زراعي

زيركشت محصولات سالانه

آيش

باغ و قلسمتان

آبي

ديم

آبي

ديم

آبي

ديم

آبي

ديم

ييلاق

687

2605

570

2591

59

507

117

14

قشلاق

10135

27625

8710

27064

371

13041

1425

561

 

ماخذ : مركز آمار ايران

سرانه اراضي آبي خانوار 1/27 هكتار و سرانه اراضي ديم خانوار 3/6 هكتار و سرانه اراضي باغي هر خانوار 0/70 هكتار مي باشد .
 

جدول - مساحت اراضي بهره برداري ، برحسب نوع استفاده از زمين عشاير استان طبق سرشماري 1387 ( دوره ييلاقي و قشلاقي ) هكتار

 

محل استقرار

جمع

زيركشت محصولات سالانه وآيش

آيش

باغ و قلمستان

آبي

ديم

آبي

ديم

آبي

ديم

آبي

ديم

دوره ييلاقي

687

2605

570

2591

59

507

117

14

دوره قشلاقي

10135

27625

8710

27064

378

13041

1425

561

 

ماخذ : مركز آمار ايران

اقدامات صورت گرفته در پاياب سدها و پمپاژها :

1-اراضي پاياب پمپاژ قلي بيگلو شامل قشلاقات قلي بيگلو محمودآباد ، قورتلوجه عليا و قورتلوجه سفلي واقع در شهرستان خداآفرين 580 هكتار به 230 خانوار عشاير واگذار شده است .

2-اراضي پاياب سد ارسباران شامل قشلاقات جيغ جيغ ، يلي سفلي ، قره قيه ، ازبك ، كهلوي عليا ، كهلوي سفلي ، نعره كش ، ساري دره تاكنون 1136 هكتار واگذار شده است كه در حال كشت مي باشند . بقيه هم در دست واگذاري مي باشد .

3-اراضي پمپاژ حيدركانلو جمعا 60 هكتار به 74 خانوار واگذار شده است .

4-اراضي سد مغار 40 هكتار به 22 خانوار در شهرستان اهر واگذار شده است .

5- اراضي پاياب سد خداآفرين تا تراز 300 حدود 7000 هكتار از اراضي مراتع عشاير شهرستان خداآفرين را شامل مي شود كه در حال انجام عمليات احداث و تعيين بهره برداران مي باشد . ( توسط سازمان آب منطقه اي و سازمان جهاد كشاورزي استان ) . براي تراز بالاي 300 الي 500 حدود 12000 هكتار اراضي قشلاقات شهرستان خداآفرين در دست مطالعه مي باشد .

 

4- وضعيت تشكل هاي عشايري

در حال حاضر عشاير استان در قالب 9 شركت تعاوني عشايري ساماندهي شده و داراي يك اتحاديه مي باشد . شركت هاي تعاوني داراي 10066 نفر عضو مي باشد .

 

جدول - اطلاعات مربوطه به اركان تشكل هاي عشاير استان

عنوان

تعداد

تعداد عضو

سرمايه (ميليون ريال)

شركت تعاوني عشاير

9

10066

14575

اتحاديه تعاونيهاي عشاير

1

-

4101

شركت هاي تعاوني توليد

5

358

88

شركت تعاوني ورني بافان (زنان)

6

210

60

صندوق اعتبارات خرد زنان

2

126

100

ماخذ : اداره كل امورعشاير استان

5- براساس نتايج سرشماري سال 1387 در استان آذربايجان شرقي درفصل ييلاق از مجموع 13295 خانوار 164 خانوار داراي ساختمان معمولي ، 38 خانوارساختمان عشايري ، 13073 خانوار داراي سرپناه (چادر و آلاچيق) و يك خانوار ساختمان معمولي و سرپناه و يك خانوار ساختمان معمولي ، ساختمان عشايري و سرپناه و 18 خانوار اظهار نشده بوده اند . همچنين در فصل قشلاق از مجموع 8097 خانوار عشايري ، 7973 خانوار داراي ساختمان معمولي ، 57 خانوار داراي ساختمان عشايري ، 43 خانوار سرپناه ، 8 خانوار ساختمان معمولي و عشايري و 10 خانوار ساختمان معمولي و سرپناه و 6 خانوار اظهار نشده بوده اند .

 

 

جدول - نوع اقامتگاه خانوارهاي عشايري استان در ييلاق و قشلاق بر اساس سرشماري سال 1387

دوره استقرار

جمع

خانوار

ساختمان

معمولي

ساختمان

 عشايري

سرپناه

 (چادر و آلاچيق)

ساختمان معمولي و سرپناه

ساختمان معمولي ، ساختمان عشايري و سرپناه

اظهار نشده

دوره ييلاقي

13295

164

38

13073

1

1

18

دوره قشلاقي

8097

7973

57

43

8

10

6